ولایت، مکتب رشد و تعالی

همه ارزش و شکوهمندی انسان در رشد و تکامل اوست. این امر آنگاه امکان پذیر است که آدمی بتواند در پناه ولایت و امامت انسان کامل و امام معصوم در مسیر رشد قرار گیرد؛ و این حقیقت نیز وقتی تحقق می پذیرد که انسان پای در راه اطاعت و تبعیت از امام بگذارد و مطیع و فرمانبردار او گردد. این، یک قانون متعالی و طراحی بزرگ خداوند در عالم است. این سخن در گفتاری ارجمند از حضرت امام هادی علیه السلام چنین تبیین شده است :

خداوند در قرآن فرموده است: هیچ زن و مرد مومنی را نرسد هنگامی که خدا و پیامبرش حکمی کردند، از خود اختیار وخواسته ای داشته باشد؛ و هر که خدا و رسولش را نافرمانی کند به گمراهی آشکاری افتاده است.(1)

خداوند با این آیه انسان های مومن را تربیت کرده و ادب آموخته است. پس جایز نیست که (در مقابل خدا و رسول) از خود اختیار و خواسته ای نشان دهند و هرگز هیچ چیز از آنان پذیرفته نمی شود مگر تبعیت از امر خدا و دوری از نهی او. امر و نهی خدا نیز فقط از طریق برگزیدگان او (پیامبر و امام) به انسان ها می رسد.

پس حضرت امام هادی فرمودند :

پس هر آن کس که از امام برگزیده الهی اطاعت کند، رشد و تعالی معنوی خواهد داشت؛ و آن کس که از او نافرمانی کند گمراه خواهد شد ... (2)

تمام سخن در همین یک کلمه است

آری، همه سخن در همین کلمه است که انسان وقتی رشد می کند و به تعالی و تکامل می رسد که مطیع و فرمانبر امام و رهبر خود گردد. در واقع این سخن ناظر به دو حقیقت بزرگ است؛ یکی خودشناسی و دیگر امام شناسی.

اما خودشناسی، بدین معنا که اگر کسی با دیده بصیرت و معرفت به عالم بنگرد، خواهد دید که تمامی موجودات در مسیر رشد و تکامل هستند و البته هیچ راه دیگری در مقابل خود ندارند. البته رشد و تکامل موجودات به معنایی است که با وجود آنان و جایگاهی که در عالم دارند متناسب است. اما انسان تنها موجودی است راه تکامل و انحطاط هر دو در مقابل او باز است و در هر یک نیز می توانند تا بی نهایت پیش روند. یعنی انسان می تواند تا بی نهایت در مسیر رشد و تعالی و خوب شدن بالا رود؛ همچنین می تواند تا بی نهایت در راه انحطاط و سقوط پای نهد و پایین رود. چنین استعدادی فقط در انسان است و بس. به همین دلیل نیز اگر راه رشد و تکامل را در پیش گیرد از فرشتگان نیز برتر خواهد شد و آنان در خدمت چنین انسانی خواهند بود و مقابلش خضوع و خشوع خواهند کرد. در این مسیر، جوانان بیش از دیگران می توانند رشد کنند و جلو روند. امامان نور و هدایت این حقایق را به زیبایی هر چه تمام تر

بیان فرموده اند. اکنون و در همین جامعه ای که در آن زندگی می کنیم و هیچ جنگ و نبرد نظامی نیز در کار نیست، یک جوان با در پیش گرفتن راه تقوا و پاکی می تواند حتی به مرتبت و درجه شهیدان نیز پای گذارد و بالا رود. این، سخن مولا امیرالمومنین علی علیه السلام است : مجاهد و شهید در راه خدا مقام و منزلتی برتر و بالاتر ندارد از آن کس که می تواند مرتکب گناه شود، اما پاکی و عفت می ورزد و گناه نمی کند.(3)

اما اگر کسی مرتکب گناه شد قطعاً از حیوان نیز پست تر خواهد رفت.

اما حقیقت دوم، امام شناسی است . آری ، امام انسان کاملی است که می تواند دیگران را به سوی قله کمال و رشد و تعالی برساند. فقط شرطش این است که انسان او را بشناسد؛ ولایت و امامتش را بپذیرد و مطیع و فرمانبردار او گردد. مخالفت با امام و رهبر الهی و کسی که صاحب مقام ولایت است، یا اطاعت از کسی که امام و رهبر الهی و صاحب مقام »امر» (اولی الامر از سوی خدا) نیست، نه تنها انسان را رشد و تکامل نمی بخشد، بلکه او را به سوی سقوط و پستی نیز می کشاند. این ها همه در بعد فردی و شخصی است. اما در بعد اجتماعی و سیاسی نیز جامعه و امتی می تواند در مسیر رشد و تکامل و پیشرفت قدم بگذارد که از امام بر حق و رهبر الهی اطاعت کند و هر کسی را »اولی الامر» نداند. آن کشورهای اسلامی که زمام اطاعت خود را به دست امام و رهبر غیر الهی سپرده اند، اکنون در چه وضعی به سر می برند؟ آیا راه عظمت و اقتدار و سیادت و خوشبختی و عزت را پیدا کرده اند؟!

باری؛ اگر کسی یا جامعه ای به دنبال عزت و عظمت و رشد و تعالی است، فقط و فقط باید در مسیر امام و رهبر الهی و نظام ولایی قرار گیرد و راه اطاعت و تبعیت از او را انتخاب کند. همان گونه که اشاره کردیم، این، قانون و طراحی بزرگ خدا در عالم است.

پی نوشت ها :

1 - سوره احزاب، آیه 36

2 - تحف العقول، ص491

3 - نهج البلاغه، حکمت474